Το μέλασμα είναι μια σχετικά κοινή μορφή μη φλεγμονώδους υπέρχρωσης της επιδερμίδας και του χορίου. Προκύπτει από μια δυσλειτουργία των μελανοκυττάρων. Οι βλάβες επέρχονται όταν (λόγω αύξησης της σύνθεσης της μελανίνης ή αυξημένων αριθμών μελανοκυττάρων ή και των δύο), αποτίθεται περισσότερη μελανίνη στα μελανοσώματα του χορίου και της επιδερμίδας.
Πολλοί είναι οι παράγοντες κινδύνου και οι βιολογικοί/περιβαλλοντικοί παράγοντες πυροδότησης που έχουν ενοχοποιηθεί:
Τέτοιοι είναι:
Το φύλο, η γενετική προδιάθεση, ο βαθμός έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, η εγκυμοσύνη, η χρήση λαμβανομένων από το στόμα αντισυλληπτικών, οι ορμονικές θεραπείες(οιστρογόνων-προγεστερόνης) και η χρήση φωτοευαισθητοποιητικών φαρμάκων και καλλυντικών.
Το μέλασμα τείνει να συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με το φύλο, αφού το 90% περίπου των ατόμων που παρουσιάζουν μέλασμα είναι γυναίκες. Τα άτομα με πιο σκούρο δέρμα είναι επιρρεπέστερα και ιδιαίτερα όσα έχουν τύπους Fitzpatrick IV και VI, αν και είναι δυνατό να εμφανιστεί σε κάθε τύπο δέρματος και όλων των εθνικοτήτων.
Συνίσταται σε συμμετρικές υπερμελαχρώσεις με τυπικά ανοιχτόχρωμες καφέ ή γκρίζες-καφέ κηλίδες, κυρίως σε περιοχές δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο. Εκδηλώνεται κυρίως σύμφωνα μ’ ένα από τα εξής 3 πρότυπα: κεντροπροσωπικό, παρειακό και γναθιαίο. Επίσης, βλάβες δυνατόν να εμφανισθούν και στους πήχεις.
Η πάθηση μπορεί να αφορά κυρίως την επιδερμίδα, το χόριο ή να είναι μικτού τύπου. Η διάκριση γίνεται μέσω της εξέτασης με τη λυχνία Wood (το φως της λυχνίας αναδεικνύει το επιδερμικό μέλασμα).
Tο επιδερμικό, χαρακτηρίζεται από απόθεση πλεονάζουσας μελανίνης στη βασική, υπερβασική και κεράτινη στιβάδα του δέρματος.
Το χοριακό εμφανίζει μελανοφάγα τόσο στο επιφανειακό όσο και στο βαθύ χόριο.
Το μέλασμα έχει περιγραφεί ως ανθεκτικό στη θεραπεία επειδή δεν υπάρχουν φάρμακα που το εξαλείφουν πλήρως και η πάθηση συνήθως επανεμφανίζεται στα επιρρεπή άτομα. Γι’ αυτό το λόγο, επιβάλλεται σε σταθερή βάση η χρήση ισχυρού αντηλιακού για θεραπευτικούς λόγους. Οι θεραπείες για την εξασθένιση του μελάσματος είναι δυνατό να είναι μακράς διαρκείας.
Οι στόχοι της θεραπείας είναι η καταστολή και ο έλεγχος των βλαβών.
Οι παράμετροι της επιτυχίας είναι:
- Η μείωση των κηλιδωδών βλαβών (τοπική αποδόμηση μελανοσωμάτων, απομάκρυνση κόκκων μελανίνης)
- Η αναστολή της δραστηριότητας των μελανοκυττάρων (τοπική αναστολή του σχηματισμού μελανοσωμάτων)
- Η μείωση του ρυθμού πολλαπλασιασμού των μελανοκυττάρων
- Η βελτίωση του αισθητικού αποτελέσματος
- Η ελάττωση του χρόνου μέχρι την ευεργετική θεραπευτική επίδραση
- Η πρόληψη και αναστολή της επανεμφάνισης του προβλήματος
1) Αντιηλιακά
2) Αζελακό οξύ
3) Ρετινοειδή
5) AHA - Λουκιλικό Οξύ - Αμινοξέα
6) Κοζικό οξύ
8) Arbutin
9) Laser Q Switch
10) HQ - Υδροκινόνη (έχει απαγορευτεί στην Ε.Ε.)
Επειδή η ηλιακή ακτινοβολία (UVA & UVB) είναι γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης μελάσματος ή επιδείνωσης της ήδη υπάρχουσας νόσου, είναι απαραίτητη η χρήση αντηλιακού και η αποφυγή του ήλιου τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπισή της.
Συνίσταται κάποιο προϊόν ευρέος φάσματος που περιέχει τόσο ψευδάργυρο, όσο και τιτάνιο (φυσικά φίλτρα) με τα οποία επιτυγχάνεται μέγιστη απορρόφηση της UVA & UVB ακτινοβολίας.
Το αντηλιακό πρέπει επίσης να έχει δείκτη προστασίας SPF πάνω από 40.
Σ.Σ. Τα διορθωτικά καλλυντικά (camouflage make up) μπορούν να παίξουν ρόλο στην αντιμετώπιση του μελάσματος βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών και την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους ενόσω υποβάλλονται σε παρατεταμένη φαρμακευτική αγωγή.
επιστροφή στις θεραπευτικές επιλογές
Φυσικό μη τοξικό (C9 Δικαρβοξυλικο οξυ)
Δράση:
Είναι αναστρέψιμος αναστολέας της τυροσινάσης, καθώς επίσης και άλλων οξειδαναγωγασών (ενζύμων που καταλύουν τις μεταφορές ηλεκτρονίων από αναγωγικούς παράγοντες σε οξειδωτικά).
- Αναστέλλει τη μιτοχονδριακή αναπνοή και τη σύνθεση του DNA.
- Επιδεικνύει αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή και αντικερατινοποητική δράση.
- Ασκεί ανασταλτικές επιδράσεις στα δραστικά μόρια οξυγόνου (ROS).
- Αναστέλλει τη δράση της τυροσινάσης και έχει αντιπολλαπλασιαστική επίδραση στα υπερδραστικά μελανοκύτταρα.
επιστροφή στις θεραπευτικές επιλογές
3) Ρετινοειδή (Ρετινοϊκό Οξύ)
Οι επιδράσεις των ρετινοειδών στον αποχρωματισμό περιλαμβάνουν:
- Διασπορά των κόκκιων των κερατινοκυττάρων.
- Παρέμβαση στη μεταφορά χρωστικής των μελανοσωμάτων στα κερατινοκύτταρα και
- Επίσπευσης του ρυθμού αναπλήρωσης της επιδερμίδας, με επιβράδυνση του χρόνου διέλευσης από τη βασική στιβάδα.
επιστροφή στις θεραπευτικές επιλογές
Δυνατόν να επηρεάζουν τη σύνθεση της μελανίνης αναστέλλοντας την παραγωγή προσταγλανδινών και κυτοκινών στην επιδερμίδα. Έτσι, καταστέλλεται η βιοσυνθετική και η εκκριτική λειτουργία των μελανοκυττάρων, μεταρρυθμίζοντας έτσι την παραγωγή μελανίνης, αλλά μη καταστρέφοντας τα μελανοκύτταρα (βραχείας διάρκειας όφελος).
επιστροφή στις θεραπευτικές επιλογές
5) AHA – Λουκιλικό Οξύ - Αμινοξέα
Η αποτελεσματικότητά του οφείλεται σε αρκετούς μηχανισμούς όπως:
- Η λέπτυνση της κεράτινης στιβάδας
- Η διασπορά της μελανίνης στη βασική στιβάδα της επιδερμίδας
- Η αύξηση της επιδερμόλυσης
επιστροφή στις θεραπευτικές επιλογές
6) Κοζικό Οξύ (5-υδροξύ / 2-υδροξυμέθυλο /4-πυρόνη)
Λειτουργεί ως αναστολέας της παραγωγής της ελεύθερης τυροσινάσης
επιστροφή στις θεραπευτικές επιλογές
Όπως η isoliquiritigenin (μια χαλκόνη) και το glabrenee, αναστέλλουν την τυροσινάση, διασπείρουν τη μελανίνη και έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Τα εκχυλίσματα είναι ακριβά και οι συγκεντρώσεις που χρησιμοποιούνται στα περισσότερα προϊόντα είναι χαμηλές.
επιστροφή στις θεραπευτικές επιλογές